Ik denk dat iedereen dit boek wel kent, al is het alleen maar de voorkant. Toen het werd uitgebracht zag je iedereen ermee in de trein, stapels in de boekhandels. Dit jaar waagde ik mij eraan om het ook eens te lezen. Na meermaals de podcastaflevering van Boeken FM over dit boek te hebben beluisterd en naar de toneelbewerking van ITA te zijn geweest, moest ik het van mijzelf gaan lezen om een mening erover te kunnen vormen. Hoeveel boeken ik ook lees, eigenlijk had ik nog nooit gehuild bij een boek. Ook had ik als volwassen lezer nog nooit een favoriet boek gehad. Met A Little Life is dat compleet veranderd. Geen enkel ander boek deed mij raakte mij op zo’n intense manier (al komt Max, Mischa & het Tet-offensief van Johan Harstad aardig in de buurt). En daarom deze review van de moderne klassieker van Hanya Yanagihara. Want hoeveel er al over gezegd is: niets kan dit vuistdikke meesterwerk omvatten.
A Little Life
Eens vond ik dit de allermooiste titel die ik in mijn boekenkast kon aanwijzen. De filosofie dat al onze levens maar kleine stukjes van een gigantisch geheel zijn, haast betekenisloos en volledig individueel. Maar ook dat elk leven, hoe klein het ook is, een groots verhaal kan bevatten. Echter, zo halverwege het boek krijgt de titel een compleet andere lading, dan wordt het zwaar, moeilijk en pijnlijk. En dat is de kracht van dit boek. Dat je heen en weer wordt geslingerd tussen geluk en tragiek. Soms is er hoop, soms is er niets dan pijn. Ik dacht telkens: is dit boek nu een moderne klassieker? Of moet ik in deze review concluderen dat het boek te ver gaat?
In search for a best friend
Het beste aan dit boek vind de realistische weergave van vriendschap, wat het betekent in een mensenleven. En hoe een vriendschap langzaam kan groeien tot iets wat meer is dan dat. Feitelijk is dit boek een weergave van het verlangen naar een echte vriend. En dat verlangen kan zo groot zijn dat je over je grenzen heen gaat om de vriendschap niet te verliezen. Iets wat Jude keer op keer blijft doen.
De complexiteit van een vriendschappelijke relatie wordt in dit boek heel goed weergegeven: wat weet je van elkaar? En hoeveel ben je bereid te delen? Het is een gevoelige balans die in de roman constant gezocht wordt. Hij wordt slechts voor heel even bereikt. En dat frustreert soms voor de lezer. Want het liefst zie je alles kloppend en in balans aan het einde. Dat er eindelijk eens iets gewoon goed uitpakt voor Jude. Ik genoot dan ook het meest van de pagina’s waarin het voorspoedig gaat. Je ervaart als lezer dan eindelijk een soort rust die je in de rest van het boek niet gegund wordt. Het constante onderbuikgevoel dat er iets mis zal gaan verdwijnt even, waardoor de klap des te groter is als het opnieuw misgaat.
Tweestrijd
Ik zou dit boek dolgraag iedereen aanraden, maar eigenlijk gaat dat niet. Enerzijds heeft dit werk grote literaire waarde. De eternal present day waarin het verhaal geschreven is, maakt het tijdloos. Alles kan op elk moment in de moderne wereld gebeurd zijn. De manier waarop Yanagihara Judes wereld heeft geschapen is fenomenaal realistisch. Maar anderzijds maakt dat dit verhaal te heftig, te pijnlijk. Ik denk als je een verleden hebt met zelfmutilatie, depressie of trauma, dat je dit boek niet kan uitlezen.
Ik kan mij voorstellen dat deze thema’s je ontzettend overvallen tijdens het lezen. Zeker omdat de achterflap niets prijsgeeft van de intense scènes waarin Jude zichzelf snijdt of zelfmoordpogingen doet. Het zijn overweldigende trauma’s die op je neerdalen. En omdat er geen uitweg is voor Jude maakt dat het des te zwaarder. Zijn leven is zo intens traumatisch geweest, dat het niet meer te verdragen is. Zowel voor het personage, als eigenlijk ook voor de lezer. Hoe gelukkig hij ook kan worden als hij probeer zijn verleden te overstijgen, in één moment is hij weer terug bij af.
Ik ken veel mensen die het boek niet hebben uitgelezen en ik kan mij daar helemaal iets bij voorstellen. Ik heb er ook flink wat weken over gedaan, puur omdat je soms een pauze van een paar dagen moet nemen voordat je weer verder kan. Misschien is het niet gezond om een boek te lezen dat zo intens is – mijn moeder beweerde dat in elk geval wel als ze me weer eens in tranen over dit boek gebogen vond – maar het blijkt wel maar weer dat verhalen iets met je doen. En daarom wilde ik graag toch nog een review schrijven over deze tweede roman van Yanagihara, wat ik toch wel een moderne klassieker kan noemen. Want iedereen heeft zijn individuele beleving bij het verhaal en dat maakt het juist zo goed. Hoe universeel het is, maar ook juist hoe persoonlijk.
Leesadvies
Hoewel je misschien met dit alles een beetje teruggeschrokken bent en het lezen van dit boek misschien wel uit je hoofd zet, wil ik je toch aanmoedigen het te lezen. Of in elk geval het te proberen. Wordt het te heftig? Leg het dan weg. Maar de fantastische taal die Hanya Yanagihara je voorschotelt is eigenlijk te goed om te missen. En het feit dat dit zo realistisch is, zo ontzettend menselijk (maar tegelijkertijd ook zo vreselijk onmenselijk) – het is iets wat je niet wil missen. Het verhaal van Jude is helaas niet uniek en psychisch lijden is iets waar heel veel mensen mee te maken hebben, zowel persoonlijk als in nabije kring. A Little Life is een belangrijk letterkundig meesterwerk, alleen een stuk minder toegankelijk dan zo’n goed boek idealiter zou moeten zijn.
Eén reactie